Kiezelwieren of diatomeeën

Inleiding

De slikken zijn veel rijker aan allerlei organisch leven dan het zandstrand. Dat komt door de grote hoeveelheid fijn organisch materiaal dat met het zeewater bij elke vloed wordt aangevoerd. Als de slikken bij eb droogvallen, wordt dat materiaal snel afgebroken door bacteriën. De mineralen die op die manier vrijkomen, vormen bouwstenen voor de diatomeeën.

Kiezelwieren zijn eencellige wieren met een extern skelet van kiezel (siliciumdioxide, SiO2). Ze behoren tot de eukaryote algen of tot het fytoplankton.

Kiezelwieren leven in onvoorstelbare aantallen – enkele miljoenen per vierkante centimeter – op het slik, en geven het de typisch bruinglanzende kleur. Deze bruingroene kleur komt omdat deze net als planten bladgroen bevatten waardoor ze uit zonne-energie, water en simpele voedingsstoffen, complexe cellen kunnen opbouwen; de zogenaamde fotosynthese.

Ze vormen de basis voor de voedselketen in dit gebied. De diatomeeën vormen op hun beurt het voedsel van wadslakjes. En wadslakjes worden opgegeten door bergeenden.

De meeste diatomeeën variëren in grootte van 10 tot 100 micrometer. Om je een beter idee te geven: 1mm = 1000µm.

kiezelwieren-slik--frank-wagemans

Structuur

Kiezelwieren zijn microscopisch kleine, ééncellige algen die 0,01 – 1 mm groot kunnen worden. Ze leven in een klein glazen omhulseltje dat ze zelf met grote precisie bouwen. Een kiezelwiercel bestaat uit twee schalen die als een doosje met een dekseltje op elkaar passen. Iedere soort heeft zo zijn eigen, unieke huisje met de meest prachtige vormen en patronen.

Diatomeen3

Voortplanting

kiezelwieren-delend

Hun voortplanting gebeurt meestal asexueel door deling. Tijdens de voortplanting gaat het doosje open en wordt de kiezelwiercel in tweeën gedeeld en worden er nieuwe kleinere schalen gevormd die weer uitgroeien tot volwassen kiezelwieren.

De kiezelwieren stellen specifieke ecologische eisen aan hun omgeving. Ze zijn erg gevoelig voor veranderingen in hun leefmilieu, waardoor het goede indicatoren zijn voor bijvoorbeeld voedselrijkdom, zoutgehalte, zuurgraad en stroming.

Ecologisch belang

Hun ecologisch belang is enorm. Diatomeeën produceren meer zuurstof dan alle tropische regenwouden samen. Wanneer in de lente of de zomer de zon schijnt op een plasje met daarin kiezelwieren, dan zie je hoe er zich onder invloed van het zonlicht zuurstofbelletjes vormen.

Daarenboven zijn ze een geliefkoosde maaltijd voor heel wat waterdiertjes die plankton eten of substraten afschrapen.

luchtbelletjes-kiezelwieren-slik--frank-wagemans

Kiezelwieren en de erosie van het slik

Kiezelwieren spelen een belangrijke rol in de stabiliteit van slikplaten. Kiezelwieren maken uit het zonlicht voedingsstoffen zoals suikers – meer bepaald meervoudige suikers of polysacchariden – aan. Deze polysacchariden zijn opgebouwd uit 50 tot 50.000 enkelvoudige suikers.

Omdat ze die niet in hun huisje kunnen opslaan, maken ze die vast aan de buitenkant van hun huisje. Deze polysacchariden hangen als suikerstaarten aan het kapsel van de diatomee. Zoals je weet is suiker nogal kleverig waardoor de kleine sedimentkorreltjes aan elkaar vastgekleefd worden, waardoor ze minder snel weggespoeld worden en het sediment zich stabiliseert.

Je kan dus stellen dat kiezelwieren de slikplaat beschermen tegen erosie door getijdestromen en golven.

>> Het verband tussen kiezelwieren, slikgarnaal en de stabiliteit van het slik.

Meer weten?