Vlinders behoren binnen de klasse insecten tot de orde Lepidoptera. De letterlijke vertaling daarvan is ‘schubvleugeligen’. De vleugels van vlinders zijn namelijk bedekt met schubben, die op verschillende manieren licht absorberen. Zo krijgen ze de voor ons zichtbare kleuren en tekening.
Dag- en nachtvlinders
De vlinders worden ingedeeld in dagvlinders en nachtvlinders. Afgaand op deze namen lijkt het alsof ze simpel uit elkaar te houden zijn, maar dat is niet altijd het geval. Het klopt wel dat dagvlinders altijd overdag vliegen. En het klopt dat de meeste nachtvlinders ’s nachts vliegen. Maar er zijn ook nachtvlinders die overdag vliegen.
Nachtvlinders vliegen over het algemeen ’s nachts en zijn vaak minder opvallend gekleurd. Om echt zeker te weten of het een nachtvlinder is, is het goed om naar de antennen van de vlinder te kijken. Zijn de antennen draadvormig of geveerd en eindigen ze niet in een knopje? Dan is het inderdaad een nachtvlinder.
Een uitzondering op deze regel vormen de Zygaena-soorten uit de nachtvlinderfamilie van de bloeddrupjes (Zygaenidae); deze soorten hebben antennen met een knopje aan het uiteinde.
Dagvlinders vliegen overdag en zijn vaak helder gekleurd. Om echt zeker te weten of het een dagvlinder is, is het goed om naar de antennen van de vlinder te kijken. Eindigen de antennen in een knopje? Dan is het inderdaad een dagvlinder.
Macronachtvlinders en de micronachtvlinders
In de nachtvlinders onderscheiden we nog de macronachtvlinders en de micronachtvlinders.
De grootte van de vlinder vormt geen kenmerkend onderscheid tussen micro’s en macro’s. Er komen bijvoorbeeld heel kleine macro’s voor, zoals het stro-uiltje (Rivula sericealis) en de kleine groenuil (Earias clorana), die u gemakkelijk op het verkeerde been kunnen zetten. Daarnaast zijn er binnen de microvlinders enkele soorten die zo groot zijn, dat ze vaak verward worden met de macrovlinders. De bonte brandnetelroller (Anania hortulata) is daar een bekend voorbeeld van; deze wordt vaak voor een spanner aanzien.
Het onderscheid tussen macro- en microvlinders berust op niets omdat er geen wetenschappelijke grond bestaat voor het onderscheiden van micro’s en macro’s. Beide groepen zijn in de loop der tijd gekozen door verzamelaars die de families met de minder populaire kleinste vlinders van de meer populaire grotere vlinders scheidden.
Meer hierover kan je nalezen op vlindernet.nl
Micronachtvlinders
Van de grote groep micronachtvlinders, komen ruim 1400 soorten in Nederland voor. Deze groep van “kleine vlinders” of “micro’s” wordt wetenschappelijk aangeduid met de term microlepidoptera.
Van 2003 tot 2006 werd door Maurice Jansen een faunistische inventarisatie van vlinders uitgevoerd waarbij waarnemingen werden gedaan van rupsen in drie gebieden tussen Antwerpen en de Belgisch-Nederlandse grens: Schor Ouden Doel, het Groot Buitenschoor en het Galgeschoor nabij Lillo.
Studie en monitoring
- Maurice Jansen (2003 – 2006): Microvlinders op brakke grond.
- Guido De Prins (2016 – …): nachtvlinders op het Groot Buitenschoor