Een estuarium, en dus ook slikken en schorren, zijn een wereld van gradiënten: van zout naar zoet, van nat naar droog, van hoog naar laag, van slik naar zand, … Het is de combinatie van al deze gradiënten die bepaalt welke planten je waar aantreft.
Wandel je vanaf de waterlijn richting dijk, dan krijg je een hele opvolging van plantengemeenschappen, dit zijn plantensoorten die je bijna altijd samen zult aantreffen omdat ze min of meer dezelfde eisen aan hun standplaats stellen.
Onderzoek door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek toonde aan dat drie verschillende parameters determinerend zijn voor de differentiatie binnen de schorvegetaties.
- de saliniteit van het Scheldewater
- het beheer van de schorren
- de overstromingsfrequentie
De saliniteit van het Scheldewater
Deze zorgt voor een duidelijke verdeling van de schorren in brakke en zoetwaterschorren.
De belangrijkste brakwaterschorren zijn het Groot Buitenschoor, het Galgenschoor en het Schor van Ouden Doel. Deze schorren liggen stroomafwaarts van Antwerpen en worden gekenmerkt door de aanwezigheid van tal van zouttolerante soorten als Melkkruid (Glaux maritima), Schorrezoutgras (Triglochin maritimum), Gewoon kweldergras (Puccinellia maritima), Zilte rus (Juncus gerardi), etc.
De zoetwaterschorren situeren zich stroomopwaarts van Burcht en worden getypeerd door het voorkomen van Spindotterbloemen (Caltha palustris var. araneosa), verschillende wilgensoorten (Salix x mollissima, Salix x dasyclados, Salix viminalis, Salix alba, Salix x rubens, etc.) en Driekantige bies (Scirpus triqueter) met verschillende bastaarden.
Het beheer van de schorren
Verschillende beheersmethodes worden toegepast gaande van begrazing op de brakwaterschorren over riet maaien op de zoet- en brakwaterschorren tot het kappen van wilgenstruwelen in het zoetwatergetijdegebied.
De overstromingsfrequentie
Deze is afhankelijk van de hoogteligging of de mate van opslibbing of sedimentatie. De verschillende parameters zijn geïntegreerd in een vegetatiemodel waar een logistisch regressiemodel gecombineerd wordt met een klasse-indeling. De factoren saliniteit en beheer worden als klassen in het model opgenomen terwijl logistische regressievergelijkingen worden opgesteld voor de verschillende vegetatietypes in functie van de overstromingsfrequentie.
