Vroeger-en-nu

Het voorbije jaar zijn 55 scheepswrakken ouder dan 100 jaar in het Belgische deel van de Noordzee grondig onderzocht. Op de bijhorende onderzoeksrapporten is het nog even wachten, maar minister van de Noordzee Vincent Van Quickenborne (Open VLD) stelt nu al zijn plannen voor om die beter te beschermen. >> lees verder …

Ongeveer 50 miljoen jaar geleden heersten er subtropische zomertemperaturen op Antarctica, met vorstvrije winters en een tropisch regenwoud aan de kust. Dit zijn de opmerkelijke conclusies die uit de eerste resultaten komen van een expeditie naar Oost Antarctica met een boorschip, met expeditieleider Henk Brinkhuis van Universiteit Utrecht en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek … Lees verder

A geochemical study of sediments suggests that, during recent glacial periods, the Arctic Ocean was completely isolated from the world ocean, with fresh water filling the basin for thousands of years. >> read more …

Brugge, Damme, Monnikerede, Hoeke, Sint-Anna-ter Muiden en Sluis waren ooit dé tophavens van Europa. Maar de Zwingeul verzandde en de havens verdwenen. Het uniek project ‘Verdwenen Zwinhavens’ kwam tot stand na uitgebreid onderzoek van de Universiteit Gent. De vele verhalen komen via ultramoderne VR-technologie opnieuw tot leven vanaf 3 juli 2021. >> lees verder …

Een internationaal team van aardwetenschappers heeft een nieuwe verklaring voor het ontstaan van ijstijden. IJsbergen afkomstig uit Antarctica spelen hierin de hoofdrol, stellen ze. >> lees verder …

De resten van veel Romeinse schepen die hier hebben rondgevaren, zijn in de drassige bodem van ons rivierengebied zeer goed bewaard gebleven. Dat het er zo veel zijn, laat zien hoe belangrijk dit gebied voor de Romeinen is geweest. >> lees verder …

Te midden van het industriële Antwerpse havenlandschap ligt een verborgen pareltje: Lillo. De naam van het Scheldedorp stamt wellicht af van de Germaanse woorden ‘linda’ (lindeboom) en ‘lo’ (bos). Veel avontuur doen die termen niet vermoeden, maar toch barst de geschiedenis van Lillo van de verhalen. >> lees verder …

Volgens een eeuwenoud zeemansbijgeloof zou uitvaren op een vrijdag ongeluk brengen. Omdat de Britse marine het beu was dat haar vloot één dag per week in de haven bleef liggen, zou ze in de negentiende eeuw een poging ondernomen hebben om het bijgeloof van hun zeelieden voor eens en voor altijd uit de wereld te … Lees verder

Het verkennen van verdronken landschappen en prehistorische menselijke aanwezigheid in de Noordzee is een van de grootste uitdagingen voor de (geo)archeologie. In de laatste 20 jaar is in Noordwest-Europa baanbrekend werk verricht binnen onderzoeksprojecten en commerciële activiteiten ter voorbereiding van mariene infrastructuur. Maar ook burgerparticipatie heeft deze tak van de (geo)archeologie al heel wat vooruitgeholpen. … Lees verder

De ontdekking van Ediacara-fossielen in gesteenten die te herkennen zijn als oude kustlijnen, door bijvoorbeeld ribbels, bewijst dat deze vroege dieren actief en overvloedig waren in zeer ondiepe wateren. >> lees verder …

DOMBURG – Sinds 1540 verdedigen de paalhoofden de Walcherse stranden. Nog te weinig mensen weten het verhaal van die belangrijke kustverdedigingswerken. >> lees verder …

In de steentijd gebruikten Noord-Europese jagers verrassend materiaal voor de scherpe uiteinden van hun wapens: mensenbotten. Dit blijkt uit een analyse van pijlpunten die aanspoelden aan de Nederlandse kust. Het gebruik van mensenbotten had mogelijk een symbolisch doel, zoals het ‘vangen’ van de vaardigheid van een overleden jager in de wapens. >> lees verder …

Er staan er al een flink aantal stevig verankerd in de Brabantse dijken en er komen er steeds meer bij: Stroomgatpaaltjes. Zo’n zuiltje van basalt markeert een plek waar in 1953 bij de watersnoodramp een dijk doorbrak. Aan de rand van de Biesbosch staan sinds kort ook twee stroomgatpaaltjes verankerd in de dijken, waarvan één … Lees verder

Fort Ellewoutsdijk en de batterij Terneuzen zijn bekend. Maar dat er halverwege de negentiende eeuw ook plannen lagen voor de bouw van twee forten op een zandplaat in de Westerschelde ontdekte historisch onderzoeker Dennis van Nieuwenhuijzen pas recent. Hij schreef er een boek over en sprak er vandaag over in De Zeeuwse Kamer. >> lees … Lees verder

Overal ter wereld vind je wel ergens verdronken nederzettingen. Van de grote mythe van Atlantis tot de stad Heraklion (bij Alexandrië in Egypte), en ook in Engeland en Wales kennen we verdronken plaatsen zoals Lyonesse en Cardigan Bay (Cantre’r Gwaelod). In 2018 deed Edufact onderzoek naar de verdronken dorpen in Zeeland. De lijst uit 2004 … Lees verder

Zou de Nederlandse provincie Zeeland nog eens op zoek moeten naar een andere naam, dan is ‘Dijkenland’ een goed alternatief. Want afgezien van enkele duinenrijen zijn het toch de dijken die Zeeland tot op de dag van vandaag beschermen tegen het water. Zonder dijken dus geen land, geen Zeeland. >> lees verder …

De Noordoostpolder, het noordoostelijk deel van wat vroeger de Nederlandse Zuiderzee was, bevat meer sporen van zijn middeleeuwse verleden dan altijd gedacht werd. Dankzij die sporen is een maritiem archeoloog erin geslaagd vier verdwenen nederzettingen in het gebied terug te vinden: Marcnesse, Nagele, Fenehuysen (Veenhuizen) I en Fenehuysen II. >> lees verder …