Oostende, 19 augustus 2020 – Pierre-Joseph Van Beneden, de 19de-eeuwse Belgische professor/topbioloog met banden met Oostende en Mechelen, herleeft. Op vraag van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), vloeide zijn geromantiseerde levensverhaal uit de pen van auteur Doris Klausing. Het boek ‘Oesters en walvissen: de queeste van professor Pierre-Joseph Van Beneden, de stamvader van het zeeonderzoek’ is vandaag in Oostende voorgesteld aan de pers.
Het VLIZ verzamelde eerder alle historische en wetenschappelijke informatie rond deze pionier van de zeewetenschappen. Om van deze topwetenschapper nu ook een man van vlees en bloed te maken, kroop auteur Doris Klausing in de pen. Dit geromantiseerde, maar op de realiteit gebaseerde verhaal geeft mee gestalte aan de Open Monumentendag op de Oostendse Oosteroever. Op zondag 13 september 2020 zullen het VLIZ en Doris Klausing de publicatie en de historiek van de zeewetenschappen uitvoerig toelichten en de link leggen met het huidige zeeonderzoek in de gebouwen van het Marien Station Oostende (Slipwaykaai 2, 8400 Oostende). Het was immers op de Oostendse Oosteroever dat P.J. Van Beneden in 1843 het allereerste marien station ter wereld oprichtte in de oesterkweek van zijn schoonouders.
Het VLIZ treedt op als uitgever. Naast een subsidie van Kusterfgoed, mocht dit initiatief ook rekenen op de steun van de steden Oostende en Mechelen.
Meer info over de figuur P.J Van Beneden
Met zijn verdiensten had hij de ‘grootste Belg’ kunnen zijn… Alleen kent vrijwel niemand hem nog vandaag, de man die een standbeeld heeft in zijn geboortestad Mechelen en waarnaar minstens twee straten zijn genoemd. Toen hij stierf werd hij vereerd met wat je vandaag als een staatsbegrafenis kunt omschrijven. Bovenal was deze baardige, immer vriendelijke professor, een absolute topgeleerde van zijn tijd (°1809, †1894). Sterk gelieerd met Mechelen, de stad Leuven waar hij aan de Katholieke Universiteit doceerde, én met de zee en Oostende!
We hebben het over Pierre-Joseph van Beneden. De man die als klein jongetje gefascineerd geraakte door het rariteitenkabinet van de Mechelse apotheker Stoffels. De man die later de levenscyclus van de lintworm zou ontrafelen en zijn bevindingen in een ‘live-experiment’ avant-la-lettre demonstreerde aan collega-professoren en geïnteresseerde pers. De man ook die geloofde dat alle leven Gods schepping was, maar gaandeweg – mede onder invloed van zijn met Darwin dwepende zoon Edouard – een opening liet naar de ‘nieuwe’ evolutieleer. Als studieobjecten koos hij bewust voor zeedieren, net omdat die in veel meer vormen voorkomen. Aanvankelijk liet hij die door vissers vanuit Oostende opsturen naar Leuven. Veel handiger werd het toen hij zijn aanstaande vrouw, Rosalinde Valcke, leerde kennen die – dat kan geen toeval zijn geweest – dochter bleek van een oesterkweker op de Oostendse Oosteroever. Al snel kreeg hij toestemming om in een bijgebouw van de ‘huitrière’ zeeonderzoek te doen en er internationaal gerenommeerde vorser-vrienden uit te nodigen. Dit privé marien station(netje), tot “Laboratoire des Dunes” omgedoopt, opende zijn deuren in 1843. Bij nader toezicht zou het het allereerste zeeonderzoeksstation ter wereld blijken te zijn. Het station is vandaag dan wel verdwenen, de nalatenschap van PJ van Beneden geenszins.
Zijn passie voor de wetenschap was dan ook eindeloos. Een anekdote vertelt hoe hij bij de bouw van de Antwerpse fortengordel, patriot als hij was bij het bevechten van de recent tot noorderburen verklaarde Hollanders, nog gezien is met in de ene hand een geweer, en in de andere hand fossiele walvisbeenderen die ter plekke in de ondergrond aanwezig bleken te zijn. Hij schreef er vele jaren later een belangrijk naslagwerk over…
Pierre-Joseph was dé pionier van de zeewetenschappen in ons land, maar ook een voorloper internationaal. Hij verbindt Oostende, met de historische oesterkweek (‘Ostendaises’) en met het onderzoek: O-O-O, zeg maar. In een verhaal dat start in Mechelen, en eindigt in Leuven. Of hoe de zee verbindt!
Technische gegevens
- Titel: ‘Oesters en walvissen’ (De queeste van professor Pierre-Joseph Van Beneden, stamvader van het zeeonderzoek).
- Auteur: Doris Klausing
- Uitgever: Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)
- Verschijningsdatum: augustus 2020
- Aantal pagina’s: 156
- Paperback
- Afmeting: 14,8 x 21 cm
- Rugdikte: 11 mm
- Prijs: 20 EUR
- Te verkrijgen: VLIZ, Wandelaarkaai 7, 8400 Oostende
