Zagers leven in de modderige zeebodem van getijdenplaten en schorren van de Delta en de Waddenzee en eten daar als basis alles wat maar voorhanden is. Tot grote verrassing van onderzoekers van het NIOZ, Deltares en het Japanse bedrijf TechnoSuruga Laboratory Co., Ltd. houden ze er echter ook een heel verfijnde manier van voedselbereiding op na: Ze hamsteren de zaden van slijkgras in hun holen in het slik en laten ze daar eerst ontkiemen voordat ze deze opeten. Wormen die opgroeiden op dit ‘sterrendieet’ werden 20% zwaarder dan wormen die het basisvoedsel kregen voorgeschoteld.
De veelkleurige zeeduizendpoot (Hediste diversicolor), beter bekend als zager, komen in intergetijdengebieden en de pionierszones van buitendijkse schorren of kwelders langs de kusten van de Noord-Atlantische Oceaan voor. Eerder onderzoek toonde al aan dat deze wormen een belangrijke rol kunnen spelen in de verspreiding van de zaden van grassen en andere kustplanten. De wormen hamsteren deze zaden in hun onderaardse gangen in de bodem van bij laagwater droogvallende zandplaten, zoals we die in Nederland hebben in de Waddenzee en het Deltagebied. Dit verkleint de kans dat zaden wegspoelen van de platen naar de geulen tijdens eb.
Tuinieren voor ‘superfood’
‘Zagers gaan echter een stap verder’ vertelt NIOZ-onderzoeker Zhenchang Zhu: ‘Ze laten de zaden in hun gangen eerst ontkiemen voor ze deze opeten. Die kiemplanten vormen een hoogwaardige bestanddeel van hun dieet wat normaal uit laagwaardig plantaardig en dierlijk afvalmateriaal (detritus) bestaat. De zaden van slijkgras zijn veel voedzamer, maar moeilijk toegankelijk voor de wormen door hun grote afmetingen en dikke zaadhoes. Na ontkieming hebben de wormen veel gemakkelijker toegang tot al dit lekkers’. Zhenchang Zhu voegt toe: ‘Deze handelswijze was tot nu toe alleen maar bekend van mensen. Kiemplanten zoals taugé en tuinkers maken al eeuwen deel uit van het dieet van mensen in Oost-Azië en zijn op dit moment in het Westen heel populair als ‘superfood’ vanwege hun hoge gehalten aan eiwitten en vitaminen. De kiemplantjes van het slijkgras zijn eigenlijk het superfood voor de wormen. Wormen die dit in onze studie als voedsel voorgeschoteld kregen, werden 20% zwaarder dan de wormen die op detritus opgroeiden’.
De wetenschappelijke resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Ecology’. Het tijdschrift ‘New Scientist’ wijdde er bovendien een item aan in zijn wekelijkse ‘zoologger’ nieuwsoverzicht.
Foto credits: De zager Hediste (Nereis) diversicolor in z’n element op ’t slik (foto Jim van Belzen)
Wetenschappelijke artikel
Zhu, Z., J. van Belzen, T. Hong, T. Kunihiro, T. Ysebaert, P. M. J. Herman, and T. J. Bouma. 2016. Sprouting as a gardening strategy to obtain superior supplementary food: evidence from a seed-caching marine worm. Ecology. DOI: 10.1002/ecy.1613. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ecy.1613/full
Nieuwsbericht New Scientist: https://www.newscientist.com/…/2109058-worms-seen-farming-…/