Dit jaar vond het Nederlandse Projectbureau Zeeweringen tijdens de werkzaamheden in dijktraject Krabbendijke oude dakpannen. Amateur-archeoloog Bas Chamuleau van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland onderzocht hoe ze daar gekomen zijn.
Tijdens het verwijderen van de oude steenbekleding ontdekte de aannemer rode, oude dakpannen in de voet van de dijk. Deze vondst riep een aantal vragen op. Waar komen deze dakpannen vandaan? Waarom zijn ze als dijkbekleding toegepast? En wanneer zijn ze aangebracht? Bas Chamuleau ondersteunt het projectbureau af en toe bij cultuurhistorische vondsten en ging op onderzoek uit.
De vondst
‘De dakpannenstrook die werd gevonden, was anderhalve meter breed en bestond uit rechtopstaande Oude Hollepannen’, vertelt Bas. ‘Over een dijklengte van 2,6 kilometer waren er ongeveer 650.000 dakpannen in de dijk verwerkt. De restanten hebben allemaal een kalklaag. Dat kan betekenen dat het om hergebruikte dakpannen gaat, die eerder zijn gebruikt in de Zeeuwse oesterteelt.’
Geschiedenis
De zeewering bij Krabbendijke is in 1878 aangelegd. Hoe dit precies gebeurde, is onbekend. Rond 1889 volgde onderhoud aan de dijk. Mogelijk werden hierbij 10.000 gebruikte dakpannen gebruikt voor herstel van de dijkbekleding. Dankzij documentatie weten we dat er in 1908 en 1909 aan een pannenglooiing gewerkt werd. Waarschijnlijk lag er na dit werk ongeveer 20.000 m2 aan dakpannen op de dijk. Ruim twintig jaar later bleek dat de pannenglooiing, bestaande uit 34.000 m2, sterk was afgesleten. In 1939 wordt daarom besloten een groot deel van de dakpannen op de dijk te vervangen door betonblokken. Door de Tweede Wereldoorlog liep dit werk veel vertraging op. Pas in 1943 werd de dijkversterking definitief aangepakt. Van de oude pannenglooiing moest men de beste exemplaren bewaren voor hergebruik voor een pannenglooiing van drie meter aan de voet van de dijk. Het pannenpuin functioneerde als vlijlaag onder de nieuwe betonblokken. Andere uitgebroken materialen kwamen terecht in de kreukelberm.
Het heden
Tijdens de werkzaamheden dit jaar vonden we een beperkte pannenglooiing van anderhalve meter, samen met perkoenpalen. Deze dienden als scheiding tussen de pannen- en de betonblokkenglooiing. ‘Een pannenglooiing op zich was niet bijzonder. Waarschijnlijk waren er vroeger wel meer dijken bekleed met dakpannen. Dat er tijdens de dijkversterking dit jaar nog complete rijen dakpannen in de dijkvoet zijn teruggevonden, is wel uniek te noemen’, aldus Bas.
Wilt u een meer gedetailleerde geschiedenis van de dakpannen in de dijk bij Krabbendijke? Hier vindt u het volledige artikel van Bas Chamuleau.
bron: Projectbureau Zeeweringen
“