Een literatuuroverzicht over het ontstaan en de geschiedenis van de Schelde.
De eeuwige Schelde? Ontstaan en ontwikkeling van de Schelde
Door de ontwikkeling van de Schelde te schetsen en het verloop van de waterstanden te reconstrueren wordt inzicht gegeven in het uitgesproken dynamische karakter ervan, en wordt aangetoond welke belangrijke rol uiteindelijk de mens hierbij heeft gespeeld. Hiermede wordt het onderzoek naar mogelijke toekomstige ontwikkelingen, evenwichten of achteruitgang in een breder perspectief geplaatst.
Je kan deze publicatie online doorbladeren of downloaden als een pdf-bestand op de website van het Waterbouwkundig Laboratorium te Borgerhout.
De Antwerpse noorderpolders in de 16de-17de eeuw
De eerste publicatie in deze reeks is van de hand van Pierre Guns (1923-1995), erebibliothecaris van het Waterbouwkundig Laboratorium. Het is een heruitgave van de publicatie uit 1973-1975 en geeft een historische terugblik op de evolutie van de Antwerpse Noorderpolders in de 16de en 17de eeuw. De aanleiding tot deze publicatie was de moeilijkheid die men ondervond bij het uitgraven van kanaaldok B1-B2, waar een niet verwachte dikke sliblaag (de opvulling van vroegere kreken) voor grondverschuivingen zorgde. Het was noodzakelijk deze oude opgevulde kreken te lokaliseren en hun verloop in kaart te brengen. Pierre Guns, die een grote interesse en kennis had van de streek en zijn geschiedenis, kreeg de opdracht alle kaartmateriaal hierover op te sporen en te verzamelen. Deze verzameling kaarten vormde mee het fundament voor de hier voorliggende monografie en is nog steeds raadpleegbaar op het Waterbouwkundig Laboratorium.
Je kan deze publicatie online doorbladeren of downloaden als een pdf-bestand op de website van het Waterbouwkundig Laboratorium te Borgerhout.
Historische ontwikkeling van de haven van Antwerpen
Deel 1 van het boek legt een historisch verband tussen de ontwikkeling van de haven van Antwerpen en de Scheldepolders. Het tweede deel legt een link naar de toekomst op basis van het nagestreefde te behandelen zeegoederenpakket voor de komende 25 jaar.
Je kan deze publicatie online doorbladeren of downloaden als een pdf-bestand op de website van het Waterbouwkundig Laboratorium te Borgerhout.
Historische evolutie van het polderlandschap langs de linker Scheldeoever
De tweede publicatie in deze reeks is eveneens van de hand van Pierre Guns (1923 – 1995), erebibliothecaris van het Waterbouwkundig Laboratorium. Het is een heruitgave van de publicatie uit 1975 en geeft een historische terugblik op de evolutie van polderlandschap langs de linkeroever van de Schelde. Het kan beschouwd worden als een vervolg op de vorige publicatie uit deze reeks die handelde over de polders langs de rechteroever. Dezelfde verzameling oude kaarten vormde ook ditmaal het fundament voor de hier voorliggende monografie.
Je kan deze publicatie online doorbladeren of downloaden als een pdf-bestand op de website van het Waterbouwkundig Laboratorium te Borgerhout.
De geologische evolutiegeschiedenis van het Belgisch deel van de Noordzee
In een artikel uit De Grote Rede van maart 2010, dat gebaseerd is op een doctoraatsstudie, kon voor de eerste keer de geologische evolutiegeschiedenis van het Belgisch deel van de Noordzee gereconstrueerd worden, dankzij de gedetailleerde studie van seismische profielen en boorkernen.
De laat holocene evolutie van de Belgische kustvlakte: Sedimentatieprocessen versus zeespiegelschommelingen en Duinkerke transgressies
De laat holocene afzettingen van de Belgische kustvlakte werden gevormd bij het terug tot stand komen van een getijdengebied na een 2 à 3000 jaar lange periode van veengroei. De afzettingen bedekken nagenoeg overal de bovenste of geïntercalleerde veenlaag, ook oppervlakteveen genoemd. Het terug binnendringen van het getijdensysteem betekende een drastische verandering in het kustgebied en ging gepaard met de vorming van getijdengeulen die het veen geheel of gedeeltelijk geërodeerd hebben. Dit veroorzaakte diepe vertikale uitschuringen in de onderliggende holocene en zelfs pleistocene afzettingen.
De afzettingen van het laat holocene getijdengebied bestaan voor het grootste deel uit een schijnbare homogene kleilaag van 1 à 2 m dikte. In de ruime omgeving van de getijdengeulen vertonen de sedimenten wel belangrijke lithologische verschillen, zowel lateraal als vertikaal. In situ organisch materiaal is niet aanwezig.
Het doel van dit onderzoek is om aan de hand van een studie van de sedimenten, gecombineerd met radiokoolstof dateringen van schelpen, een bijdrage te leveren om het mechanisme en de sedimentatieprocessen te achterhalen die de variatie in de lithologie veroorzaakt hebben om op die manier de evolutie van het kustgebied in de laatste 2000 jaar beter te begrijpen.
Twee eeuwen Westerschelde – een morfolisch referentiekader
Doel van dit onderzoek uit 2003 is het bepalen van het morfologische referentie kader van de Westerschelde op basis van de ontwikkelingen in de afgelopen twee eeuwen. Omdat het morfologisch referentiekader een dynamisch proces omschrijft zijn er parameters nodig die eenduidig de morfologische dynamiek beschrijven. De vragen die in dit onderzoek centraal staan zijn:
- Hoe is de morfologische ontwikkeling verlopen van 1800 tot 2002?
- Wat is de invloed van de natuur en van de menselijke ingrepen op de morfologische ontwikkeling?
- Welke parameters beschrijven de morfodynamiek?
- Zijn er morfodynamische evenwichten waarneembaar met behulp van de huidige gegevens?
De Quartairgeologische kaart
Quartairgeologische kaarten zijn kaarten die aangeven welke sedimenten afgezet werden tijdens het Quartair. Het Quartair omvat de geologische periode die aanvangt met het begin van de ijstijd (lagen jonger dan ongeveer 1,77 miljoen jaar).
De quartairkaarten zijn opgevat als profieltypekaarten, waarbij de afzettingssequentie en het afzettingsmilieu in aanmerking genomen worden.
De Tertairgeologische kaart
Het Tertiair is een geologisch tijdperk dat volgt op het Krijt en wordt opgevolgd door het Kwartair. Het Tertiair duurde van 65,5 tot 1,77 miljoen jaar geleden. Tertiairgeologische kaarten zijn kaarten waarop de samenstelling van de ondergrond wordt weergegeven in kleurvlakken. Elk kleurvlak stelt een gesteentelichaam voor dat op het terrein als eenheid herkenbaar is. Op die manier kan de gebruiker gemakkelijk een onderscheid maken tussen de aanwezigheid van zand- en kleilagen in de Vlaamse ondergrond. De bovenliggende quartaire lagen werden niet voorgesteld. De tertiairkaarten zijn gepubliceerd op schaal 1/50.000.
Hydrobiografie Schelde-estuarium
In opdracht van het Nederlandse College van RijksAdviseurs heeft Landschapsarchitectenbureau Bosch Slabbers een hydrobiografisch beeld van het Schelde-estuarium geschetst. Het rivierlandschap bestrijkt zowel de Nederlandse zuidwestelijke delta als het westelijk deel van Vlaanderen.
De hydrobiografie bestaat uit een reeks van 11 kaartbeelden van chronologische breukvlakken van 750 AD tot nu, die de ontwikkeling van de `stroom` in beeld brengt.
>> Lees verder …
Stroomgebied van de Honte, een veranderend beeld
Als men leest over de historie van de Honte cq. Westerschelde valt op dat conclusies nogal eens tegenstrijdig zijn. Dit komt enerzijds door de beperking van het historisch materiaal en de kennis van het verleden, anderzijds door het gebrek aan meetgegevens, die van de laatste 150 jaar zijn met uitzondering van de lodingenkaart van de Franse marine van 1799. Daarnaast zijn de jongste geologische formaties in de monding van de Westerschelde weg geërodeerd, zodat van de jongste geologische geschiedenis weinig gegevens voorhanden zijn.