Het Valkenisseplan

Het nationaal beleid gaat nog altijd uit van de status quo van de haven Antwerpen conform het traktaat van 1839/1919 gesteund door Frankrijk en Engeland, terwijl de fysische omstandigheden dit traktaat achterhaald hebben.

Het is fundamenteel onjuist (de geschiedenis herhaalt zich) menselijke afspraken boven de macht van de natuur te stellen. De Westerschelde dient dus centraal te staan en niet de haven van Antwerpen, die nu eenmaal verkeerd ligt voor het ontvangen van zeer diep stekende schepen.

De steeds toenemende hoogwaterstanden en de toenemende piekafvoeren van de Schelde zijn ingrediënten om creatief te denken. Zo’n alternatief vormt het afstudeerproject, rond 1970, het Valkenisseplan. Dit voorziet in een afsluiting van de Westerschelde ter hoogte van Waarde met spuisluizen voor het Scheldewater en een zeevaartkanaal door de kop van oost Zeeuws- Vlaanderen.

valkenisseplan

De grote voordelen zijn getij vrij varen vanaf Terneuzen naar Antwerpen. Reductie van de getijslag ten westen van de dam. Natuurlijke verontdieping van de Westerschelde in het overgebleven getijgebied en anders getint onderhoud van de vaarweg naar Terneuzen over een kortere lengte. Ten oosten van de dam vindt een grote reductie plaats van de maatgevende hoogwaterstanden tot aan Gent toe. Bovendien hoeft Antwerpen niet bang te zijn voor merkbare verplaatsing van havencapaciteit naar Nederlandse zijde, anders dan door natuurlijke oorzaak.

Vlaanderen heeft een dergelijke gedachte uitgewerkt in het oude Sigmaplan, dat voorziet in een stormvloedkering bij Oosterweel. Dit is echter als te kostbaar terzijde gelegd. In het huidige Sigmaplan komt een mogelijke afsluiting niet meer voor.

De meest effectieve locatie voor een dam met een schut- en spuisluizencomplex zou het overloopgebied ten westen van Terneuzen zijn. Het scheelt enorm in het beheer van de dijken en de veiligheid bovenstrooms van de dam. Het geeft een omvangrijk boezemareaal voor de piekafvoeren van de Schelde en Gent heeft zijn lang gewenste getijvrije en veiliger overtocht van de binnenvaart naar de Rijn.

Alleen het beheer van het complex ligt op Nederlands grondgebied en dat ligt politiek gevoelig. Het zou in menig opzicht een terugkeer betekenen naar de situatie van vóór de St.-Elisabethvloed van 1404.

bron: Stroomgebied van de Honte, een veranderend beeld door Ir. W.B.P.M. Lases